Najważniejsze jest aby znaleźć czas - Uri Caine - wywiadu cześć druga!

MF: Wspomniałeś o Mahlerze, masz jakąś receptę na to jak przerabiać klasyki, co Cię inspiruje?

UC: Klasyczne kawałki staram się tworzyć na różne sposoby. Na przykład w Mahlerze chodziło o to, że jego muzyka ma w sobie wiele innych "muzyk" i trudno jest się odnieść do którejś z nich konkretnie. Moim pomysłem na Mahlera było studiowanie jego muzyki i osobowości oraz włączenie tych właśnie "muzyk" do  sposobu grania.  Jeśli zaś chodzi o Wariacje goldbergowskie Bacha, to tworzyliśmy improwizacje opartą na konkretnej harmonii. Bach stosował w nich dużą różnorodność, więc chciałem tworzyć w podobny sposób. Jeśli on robi gigue czy sarabandę, ogólnie muzykę do tańca, to ja zrobię powiedzmy mambo albo tango. W tym wypadku chodzi już nie tyle o osobowość, co bardziej o  motyw i kreowanie czegoś spontanicznie, na jego podstawie.  Na przykład Wagner dużo pisał o Wenecji, kochał to miasto. Kiedy tam pojechałem i zobaczyłem zespoły grające wiele różnych utworów , pomyślałem jakby to było gdyby grali Wagnera. Ci muzycy nie byli improwizatorami. więc stworzyłem aranżacje bez improwizacji. Powiedzieli mi że "nie przekręcają kartek" więc każda aranżacja musiałaby mieć 2 strony, nie więcej, dlatego w końcu  zatrudniłem własnych muzyków. Stąd w projekcie ostatecznie nie nie było improwizacji a rearanżacja.

MF: Reanranżacja, ale czasem używa się też sformułowania dekonstrukcja, czyli zostając w klimatach muzyki jako budynku, to rodzaj architektury jaką reprezentuje Frank Gehry. Myślisz, że jesteś trochę takim Frankiem Gehrym muzyki klasycznej?

UC:  Wiem, że w muzyce jest długa tradycja, nie tylko rearanżowania, ale także parafrazowania.
Parafraza była używana z praktycznych względów, zanim pojawiły się odtwarzacze, ludzie grali muzykę kameralną np. na fortepianie i był to jedyny sposób aby ją usłyszeć. Jest szereg osób, które brały motywy klasyczne, lub z opery, upiększały je i w pewnym sensie była to jakaś improwizacja bazująca na tych motywach. Jest dużo takich przypadków w historii, więc to co robie na prawdę nie jest niczym nowym.

MF: A jak Ci się pracowało z muzyką Chopina?

UC: Och bardzo mi się podobało, to właśnie robiłem będąc pierwszy raz we Wrocławiu z polskimi muzykami, jednak w tym projekcie bardziej czułem się jako pianista grający w grupie, która już coś wykreowała.  Oni z resztą grali już takie koncerty wcześniej, jedynie w partiach solowych prezentowałem coś swojego. A Chopin jest niesamowity! Kiedy byłem młodym chłopakiem i dużo ćwiczyłem , moi nauczyciele mówili mi " staraj się zrozumieć czym jest harmonia"  a u Chopina, ta harmonia była tak bogata, oryginalna, głęboka... że spędziłem dużo czasu aby rozwikłać zagadkę jak on to robi.  Ponadto fakt, że napisał to w latach 30tych, dziewiętnastego wieku , porównując co działo się wtedy w muzyce, to co tworzył, było zdumiewające. Wprawdzie jeszcze nigdy nie robiłem własnego projektu z muzyką Chopina, ale wiem, że inni muzycy jazzowi zajmowali się tym , zatem jest bardzo ważną postacią.

MF: Wspomniałeś o nauczycielach, czy było to w pewien sposób dla Ciebie stresujące kiedy zdobywałeś swoją muzyczną edukację?

Myślę, że wiem o czym mówisz. Wracając do tamtych czasów, było tak, że aby skończyć z  uniwersytet trzeba było zdać dużo testów, a jeden z nich nazywał się "upuszczenie igły" i polegał na tym, że puszczano fragment utworu, który musiałeś rozpoznać. Mogło być to dosłownie wszystko. Podczas przygotowań, miałem swego rodzaju pewne szczególne muzyczne doświadczenie. Zacząłem od słuchania utworów, w taki sposób, jak powinno się to robić, czyli od początku do końca. Potem zrobiło się bardziej nerwowo, brałem 80 nagrań i bum, bum, bum! W końcu, paradoksalnie zacząłem wszystko rozumieć, i natychmiastowo rozpoznawać "O! To jest Mozart, to Haydn, wczesny Beethoven, Strauss". Zastanawiałem się dlaczego tak jest, aż w końcu dotarłem do punktu, kiedy zwyczajnie byłem szczęśliwy. Dało mi to różne odczucia co do  wszystkich stylów, sposobów w jakie możesz je zagrać, usłyszeć. Może nie jest to do końca odpowiednia metoda na słuchanie  muzyki, troche i- podowa, komputerowa, jaką stosują moje dzieci, bardzo niecierpliwa...ale nie jestem już na studiach, więc nie muszę się o to martwić.

MF: No tak, teraz coraz rzadziej słucha się całych albumów, raczej pojedyncze mp3.

Sam tego doświadczyłem, kiedy byłem w Rosji, spotkałem muzyków, którzy mówili mi o dawnych czasach, kiedy mieli jeden LP, dzielili się nim i zapamiętywali. Ja sam też uczyłem się z longplay'ów. Teraz młodzi muzycy mają całe gigabajty utworów. Ale to ich świat. Wiesz, myślę, że to wspaniałe, że muzyka jest teraz tak dostępna i możesz znaleźć dosłownie wszystko, nawet przez przypadek.  Ale masz racje, pozmieniało się, teraz znajdujesz informacje przez jedno kliknięcie, więc to bardzo dobry czas dla ludzi zainteresowanych poszukiwaniami. Być może dla niektórych, taka strona na YouTubie to rodzaj utrzymania kontaktu z ludźmi, niektórzy lubią interakcje, inni zamykają sie w swojej kabinie w lesie i tworzą w izolacji.

MF: A w jaki sposób Ty osiągasz kontakt z odbiorcami? Jak pracujesz?

 Dla mnie najważniejsze jest aby znaleźć czas kiedy możesz tak na prawdę pracować. Jeśli wciąż podróżujesz, musisz nauczyć się koncentracji. Pomocnym jest żeby starać się robić coś po trochu każdego dnia, wtedy Twoja podświadomość zaczyna nad tym pracować, i to się rozwija. Nabierasz więcej pewności, kiedy zauważasz, że coś zaczyna się dziać. Czasem spojrzysz na to i stwierdzisz, że to jest do wyrzucenia. To taka praca trochę jak z mięśniem. Oczywiście jest też czas kiedy idziesz ulicą i nagle wpada Ci coś do głowy, ale i tak musisz to potem napisać. To zawsze jest trudne. Aby osiągnąć zadowalający efekt, musisz mieć cierpliwość i nad tym pracować. Nawet jeśli nie masz ochoty tworzyć, jednak to robisz, eksperymentujesz, sprawdzasz jak to brzmi.

MF: Czy był jakiś projekt, który stanowił dla Ciebie największe wyzwanie?

UC: Możesz to robić na wiele sposobów, w jazzie lubię rytmikę i energię, a transformacja polega tylko na rytmicznej modulacji. Dodawanie improwizacji, szczególnie w muzyce klasycznej, to idea nieakceptowana w dużej grupie osób. Ludzie mogą być przyzwyczajeni do słuchania Mozarta w taki a nie inny sposób, i nagle słyszą coś, czego się nie spodziewali. Inni patrzą na to jako jedynie strukturę pokrytą  improwizacją , która jest przecież metaforą wolności  Kiedy gram z trio, to po prostu gram i nie definiuje sposobu w jaki to robie. Niektórzy, szczególnie w świecie jazzu czują potrzebę pewne rzeczy określać, wciąż debatują na temat kierunku jaki dana osoba obiera, do jakiej szufladki ją włożyć. Może w ich umysłach jako słuchaczy istnieje silna świadomość stylu. Chcą czuć różnicę miedzy jazzem amerykańskim i europejskim, jazzem starszej i nowszej generacji, z tego czy innego miasta. Ludzie chcą tworzyć takie rozróżnienia, lubią to.  Jest dużo sposobów żeby zrobić pierogi i podawać je. Jeśli jesteś dumny że w u Ciebie w domu pierogi robi się tak to ok, możesz być tym podekscytowany, debatować, ale w momencie kiedy zaczynasz mieć na tym punkcie obsesję, nie zapominaj, że to tylko pierogi. Trzeba mieć elastyczny umysł.
Każdy ma prawo twierdzić,  że coś mu sie podoba albo nie, nie ważne czy wie dużo o muzyce czy nie. Taki jest świat, w którym funkcjonujemy.
Muzyka jest bardzo dziwna, bo jest abstrakcyjna ,również emocjonalna, poruszająca, łamiąca serce. Ludzie reagują na nią z wielu powodów. Koniec końców musisz polegać na odczuciach własnych odczuciach i ludzi z którymi pracujesz. Jeśli publice się to podoba to jeszcze lepiej.

Chciałbym jeszcze zapytać, czym zajmujesz sie teraz, jakie są Twoje pomysły na dziś, idziesz bardziej w nowoczesną muzykę?

Pracuję z różnymi grupami, nad kompozycjami które zaprezentujemy może w następnym roku, robie też trochę więcej elektroniki do projektu który wkrótce skończymy. Sporo czasu też minęło odkąd znów zacząłem grać w  trio,  nie wiem czy w trasie jest przewidziana polska, ale gramy w Europie w lutym. Ponadto piszę więcej muzyki na kwartety smyczkowe. Dwa lata temu nagrałem z Arditti String Quartet 12 kaprysów, teraz następne 6 z Lutosławski Quartet, jest jeszcze inny kwartet z Kanady i kolejne 6 kawałków, czyli w sumie 24. Liczba symboliczna, w końcu Paganini też miał 24 kaprysy. Interesujące jest to, jak robisz jedną rzecz i ona prowadzi do następnej ,  zawsze słuchałem kwartetów smyczkowych, ale nie myślałem że będę z nimi tak dużo grał. No i oczywiście grywam też jako sideman. Zaś jeśli chodzi o Bedrock, to muzycy z tej grupy są bardzo zajęci i przeprowadzili sie z Nowego Jorku.  W każdym razie pracuje teraz nad czymś elektronicznym , zobaczymy jak to wyjdzie.

Ok w takim razie, trzymam kciuki!