jazzarium

Podobno na kilka tygodni przed śmiercią muzyka, dziennikarz zapytał go dlaczego nigdy nie spróbował grać czegoś „przyjemniejszego dla ucha”, bardziej mainstreamowego, czym mógłby podbić szerszą publiczność i zyskać sobie silniejszą pozycję. Dolphy zniesmaczył się a potem odpowiedział z powagą: „Prędzej umrę niż zagram coś, co do czego nie będę miał pełnego przekonania, że tak powinna brzmieć muzyka.” 29 czerwca, niedługo po udzieleniu tej odpowiedzi, zmarł w berlińskim szpitalu. Okoliczności nie są do końca jasne.

Pamiętam kilka lekcji z historii, typu „Sytuacja w Europie przed wybuchem wojny światowej”. Zazwyczaj polegało to na tym, że do władzy dochodzili z jednej strony populiści, gotowi zrobić wszystko dla władzy, a z drugiej strony „ludzie z wizją”. Wiesz, tacy, którzy chcieli coś zjednoczyć, podbić, wyzwolić, którzy mieli jakąś „wyższą rację”, którzy chcieli kształtować przyszłość. No i, cholera, ukształtowali. Zawsze tam był rozdział o nastrojach społecznych, żeby jakoś wytłumaczyć, jakim cudem ich wybrano, dlaczego ktokolwiek za tym poszedł. Brzmi trochę za bardzo znajomo.

Wśród znaczących postaci europejskiej sceny muzyki improwizawoanej są nazwiska znane, wielkie i kluczowe. Oprócz nich jest też Misha Mengelberg człowiek, którego klasyfikować trudno. Nie marzyła mu się kariera koncertującego pianisty. A jednak zadebiutował na rynku płytowym właśnie w takiej roli i co więcej w stylu, w jakim mało komu się przydarzyło!

„Kiedy Anthony Braxton gra ludzie słuchają” taki komunikat można przeczytać na pierwszej od czasu słynnego recitalu solo „For Alto” płycie wydanej w legendarnej Delmark Records, a zatytułowanej „GTM 2000”. I rzeczywiście coś w tym jest. Ludzie słuchają, ponieważ przez ostanie kilka dekad Braxton na swój własny, niekiedy nawet bardzo głośny sposób zmienia bieg jazzu i improwizacji.