Post-Chromodal Out!

Hafez co? Post co? Tak... Dzielenie się radością z nowej płyty jednego z najciekawszych współczesnych saksofonistów np. podczas spotkania towarzyskiego, randki czy rozmowy z przełożonym może być nieco utrudnione. Nie należy się tym jednak przejmować, bo album „Post-Chromodal Out!” Hafeza Modirzadeha jest znakomity i kropka!

Biografia Hafeza Modirzadeha może być dla niektórych równie skomplikowana co jego nazwisko. Jego ojciec jest Irańczykiem, matka Francuską mieszkającą w USA. Dzieciństwo spędzał Hafez na zmianę po obu stronach Atlantyku, równolegle chłonąc muzykę i kulturę Zachodu i Bliskiego Wschodu. Nie dziwi, że wykorzystał to doświadczenie podczas studiów etnomuzykologicznych. Dziś dr Hafez Modirzadeh jest profesorem Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Francisco, zdobywcą prestiżowych stypendiów - m.in. NEA i Fulbrighta. Ze swoimi projektami objechał z pewnością pół świata, koncentrując się, w przeciwieństwie do wielu muzyków w garniturach, na tej drugiej, południowej połówce. Modirzadeh opracował system, który nazwał Chromodalnym - w karygodnym uproszczeniu łączy on język amerykańskiego jazzu z dorobkiem tradycyjnej muzyki perskij. Więcej na ten temat przeczytać można tutaj. 

Czym różni się podejście Modirzadeha od wielu innych twórców kojarzonych z tzw. „cross culture” doskonale opisuje pianista Vijay Iyer wspominając swoje pierwsze spotkanie z jego muzyką, na początku lat 90tych. „Często w tego typu zdarzeniach spotykają się na scenie przedstawiciele różnych tradycji muzycznych, jednak nie tworzą wcale wspólnej sobie przestrzeni. To, co robi Hafez jest w pewien sposób bliższe Coltrane’owi i jego zagłębianiu się w poszukiwaniu samych fundamentów muzyki - tego, co wspólne w niej dla całej ludzkości. Tego wieczoru jego muzyka po prostu mnie zmiotła. Było to w pewien sposób doświadczenie dość przerażające - śmieje się pianista, który dziś współtworzy projekt „Post-Chromodal Out”.

Dla nie-muzykologicznego ucha pierwsze spotkanie z nową muzyką Modirzadeha może wydawać się trudne. Nawet stary dobry fortepian zostało tutaj przestrojone i spreparowane tak, by pasować do świata filipińskich gongów Kulintang czy perskich cymbałów Santur. Szybko jednak okazuje się, że ów chromodalny czy nawet post-chromodalny język wcale nie jest tak trudny czy hermetyczny jak sugerowałaby jego nazwa. W kulurze zachodu przywykliśmy, że rytm wyznaczany jest przez matematykę - 2/4, 3/4, 4/4, 7/8 i tak dalej. Ale czy oczywistej racji nie mają Tybetańscy mnisi dla których miarą rytmu (jeśli miara to wciąż odpowiednie słowo) jest ludzki oddech? Podobnie w pewien sposób wchodzi w nasz krwioobieg muzyka z „Post-chromodal Out!”.

Kolosalne znaczenie ma w tym fakt, że przewodnikami po tej muzycznej podróży są jedni z najlepszych instrumentalistów-improwizatorów na świecie. Obok Modizradeha (saksofony) i Iyera (fortepian) także Amir ElSaffar (amerykański trębacz pochodzenia irackiego, którego album Inana opisywaliśmy w zeszłym roku) a także Ken Filiano na basie i Royal Hartigan. Każdy z nich, jak mało kto wie czym jest muzyczna wielokulturowość.