Kultura żydowska na TZADIK Poznań Festival 2012

TZADIK Poznań Festival 2012 w tym roku odbędzie się po raz szósty. W dniach 3-5 sierpnia w ramach festiwalu odbędą się koncerty oraz projekcje filmowe. Jak co roku festiwal zgromadzi  wybitnych zagranicznych i polskich artystów, twórców z dużym dorobkiem artystycznym, jak również młodych, początkujących artystów zafascynowanych bogactwem kultury żydowskiej. 

W piątek, pierwszego dnia festiwalu wystąpi Balkan Sevdah Akustyk, prezentując bałkańskie Etno. Najnowszy program koncertowy zespołu oparty jest o pieśni z tradycji Żydów sefardyjskich osiadłych na Bałkanach. Pieśni te współcześnie wykonywane są w językach narodowych, teksty tradycyjne, jeżeli były śpiewane w ladino, uległy zapomnieniu, jednakże charakterystyczna melodyka i harmonia pozostały niezmienione. Obecność żydowskiej tradycji muzycznej na Półwyspie Bałkańskim była szeroka, najwięcej jej pozostałości można odnaleźć w miastach - głównych siedzibach diaspory żydowskiej przed II wojną światową, z tych źródeł Balkan Sevdah Akustik czerpie inspiracje do swoich najnowszych opracowań muzycznych.

Tego wieczoru swój solowy projekt zaprezentuje również Maciej Trifonidis w projekcie Trifonidis Downtown Solo – Inside Outside, kompozytor, multiinstrumentalista, producent muzyczny, który ostatnio zadebiutował na polu literackim, wydając książkę zatytułowaną „Samotność astronauty”. Muzyka Trifonidisa jest różnorodna, kompozytor niczym podróżnik wędruje po świecie dźwięków, zachowując jednocześnie swój indywidualny styl i język muzyczny. Komponuje na duże orkiestrowe składy, comba, kameralne tria, duety... Jego muzykę charakteryzuje niezwykła energia, zabawa fakturą i formą. Obok wyrafinowanych jazzowych tematów w kompozycjach Trifonidisa usłyszymy odważne sonorystyczne eksperymenty i dzikie free jazzowe improwizacje, symfoniczno - filmowe nastroje. W wielowątkowych utworach odnajdziemy wpływy muzyki jazzowej, współczesnej i etnicznej. W swojej muzyce twórca ten łączy brzmienia akustyczne z elektroniką, oscylując między improwizacją a precyzyjnym zapisem utworów. Działalność kompozytorska to jedna z trzech głównych dróg artysty. Trifonidis jako multiinstrumentalista udziela się i tworzy wiele zespołów sceny jazzowej, world music i muzyki improwizowanej.

Drugiego dnia w Scenie na Piętrze wystąpi zespół Samech. Jest zespołem grającym muzykę, którą trudno nazwać jednym określeniem, związać z jednym tylko nurtem czy tradycją. Jest to swego rodzaju muzyka z różnych zakątków świata, która podobnie jak tradycyjna muzyka klezmerska niesie ze sobą ogromny ładunek ekspresji i mistycyzmu. Twórczość zespołu bazuje głównie na tradycjach muzyki klezmerskiej i orientalnej. Dziś muzyka klezmerska wymyka się z pewnych ram i kanonów, dlatego też zespół nawiązuje do różnych stylów muzycznych (jazz, exotica, folk, muzyka klasyczna). Większość utworów to kompozycje autorskie, w których przeplata się zarówno tradycja jak i nowoczesność. Na przełomie kwietnia i maja tego roku zespół Samech wydał w wytwórni Tzadik swoją debiutancką płytę "Quachatta". Z dużym uznaniem o projekcie wypowiada się wydawca. Zorn określa Samech, jako kolejną znakomitą polską grupę, wykonująca muzykę klezmerską. W twórczość formacji docenia zamaszyste, szeroko zakrojone linie melodyczne oraz silnie zaznaczony rytm. Co więcej, stwierdza, iż Samech łączy w swej muzyce różnorodne tradycje world music, otrzymując bardzo świeży, ekscytujący efekt. "Czarująca, dająca się słuchać bez końca, nowa muzyka kameralna na miarę XXI wieku" - czytamy w zapowiedzi wydawcy.

Ostatniego dnia TZADIK Poznań Festival usłyszymy dwa zespoły. Jako pierwszy w Klubie Fabrika zagra Nor Cold Quartet, prezentując projekt „Melas chole”. Do udziału muzycy zaprosił grającego na gitarze i tar Wojciecha Kwapisińskiego oraz perkusistę Oori Shaleva z Izraela i belgijskiego saksofonistę Zegera Vandenbusschea. Na początku była płyta „Biviendo En Kantando” z archiwalnymi, pochodzącymi z początku XX wieku nagraniami sefardyjskich Żydów z Bałkanów. Ta trzeszcząca, chropawa, ale za razem piękna muzyka w niemal metafizyczny sposób zainspirowała twórcę projektu - Olgierda Dokalskiego (Gaamera, Daktari) – trębacza i kompozytora poszukującego nieoczywistych brzmień i rozwiązań muzycznych. Słuchanie archiwalnych pieśni ladino wprowadziło mnie w stan bliski melancholii. Próba ich odegrania ów stan jeszcze pogłębiła. Pomysł na interpretację tych archiwalnych nagrań wykrystalizował się całkiem naturalnie. Pojawiła się we mnie chęć podzielenia się tym uczuciem. Chęć uwolnienia w muzyce emocji, które uzewnętrznią ból i euforię zarazem, spowodowane nieuchronnością upływu czasu.– tak o swoim projekcie mówi autor.

Na zakończenie usłyszymy muzykę żydowskiej diaspory z Indii w wykonaniu zespołu HERA. Podstawą formotwórczą utworów wykonywanych przez zespół jest "polifonia emocjonalna", która zakłada niezależne i równoprawne przedstawianie emocji, ujętych, w często kontrastujące ze sobą, partie instrumentalne. Zimpel w swoich kompozycjach nawiązuje do tradycji muzyki sakralnej i folkloru różnych kultur, nadając im współczesny kontekst. Hera jest zespołem koncertowym. Chociaż ma na koncie dwie płyty, to żaden sprzęt nie jest w stanie zarejestrować tego, co dzieje się między muzykami, a słuchaczami. Tego trzeba doświadczyć. Ich muzyka przechodzi wciąż nowe transformacje, wymykając się kolejnym określeniom czy klasyfikacjom. Punktem wyjścia była europejska muzyka sakralna, jednak Hera największe inspiracje czerpie dziś z tradycji ludowych, sięgając do muzyki hinduskiej czy do afrykańskich rytmów. Tym razem muzycy postanowili sięgnąć do muzyki mniejszości żydowskiej z południowych i północno-zachodnich Indii.  Są to tradycje wokalne, które swoje brzmienie zawdzięczają liturgicznej i klasycznej muzyce hinduskiej. Posłużą one zespołowi za pretekst do nowych poszukiwań i improwizacji.

Program TZADIK Poznań Festival

3.08

g. 19:00 - Balkan Sevdah Akustyk, Klub Meskalina

g. 22:00 - Trifonidis Downtown Solo – Inside Outside, Mały Dom Kultury - Klub Dragon

4.08

g. 21:00 – Samech, Estrada Poznańska - Scena na Piętrze

5.08

g. 19:30 - Nor Cold Quartet - Projekt „Melas chole”, Klub Fabrika

g. 21:00 – HERA - Muzyka żydowskiej diaspory w Indiach, Estrada Poznańska - Scena na Piętrze

TZADIK filmowy

Mały Dom Kultury - Klub Dragon,

 ul. Zamkowa 3, Poznań, wstęp wolny

przegląd filmów nagrodzonych

 na MFF "ŻYDOWSKIE MOTYWY" 2012

Piątek godz. 15:00 do 19:00

cykl: Dzieci po Zagładzie

cykl: Krótkie formy

Sobota godz. 13:00 do 19:00

cykl: Biografie i życiorysy

cykl: Krótkie formy

godz. 18:00 Spotkanie z Filipem Luftem

pokaz jego dwóch filmów

Niedziela godz. 15:00 do 19:00

cykl: Tożsamości